Η Σάμος από τα βυζαντινά χρόνια μέχρι σήμερα

Οργάνωση: Πνευματικό Ίδρυμα Σάμου "Ν. Δημητρίου", Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Σάμου 28, 29, 30 Απριλίου 1995

Σύνεδροι και θέματα ανακοινώσεων

Α. Βυζαντινή Σάμος

Κάρλα Γραμματική, φιλόλογος, Ρουφίνος. Χρονολόγηση του έργου του
Τσάκος Κωνσταντίνος, αρχαιολόγος, Η Σάμος κατά τους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους και τα ευρήματα των ανασκαφών
Δροσογιάννη Φανή, έφορος βυζαντινών αρχαιοτήτων, Η βυζαντινή ιστορία της Σάμου μέσα από τα αρχαιολογικά αντικείμενα και το δομημένο περιβάλλον
Γερούση Μπεντερμάχερ Ευγενία, αρχαιολόγος 2ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Η κεραμική της Σάμου στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες
Πούλου - Παπαδημητρίου Ναταλία, αρχαιολόγος Παρατηρήσεις στη μορφή του τέμπλου και του άμβωνος της παλαιοχριστιανικής βασιλικής του Κάστρου
Πετρονώτης Αργύρης δρ. αρχιτέκτων - μηχανικός καθηγητής Ιστορίας Αρχιτεκτονικής Α.Π.Θ., Ένα ανέκδοτο μνημείο της αρχιτεκτονικής των Λασκαριδών
Μητσάνη Αγγελική, αρχαιολόγος 2ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Βυζαντινές τοιχογραφίες στη Σάμο: Αγ. Γεώργιος στους Δρακαίους και Παναγία Μακρινή στην Καλλιθέα
Kienast J. Hermann, αρχιτέκτων αρχαιολόγος, Ο Πύργος του Σαρακίνη στη Σάμο
Σαββίδης Αλέξης Γ.Κ., επιστημονικός ερευνητής Κ.Β.Ε./ Ε.Ι.Ε., Προβλήματα σχετικά με τις μουσουλμανικές επιδρομές στη Σάμο κατά τον Μεσαίωνα (7ος-11ος αι.)

Β. Τουρκοκρατία

Νίκος Μπελαβίλας, δρ. αρχιτέκτων- πολεοδόμος, Η χαρτογράφηση της Σάμου από τον Petr Schenk το 1700.
Ιωάννης Εμμαν. Μεϊμάρης, αρχαιολόγος - ιστορικός στο Κ. Ε. Ρ. Α. του Ε.Ι.Ε., Σιναϊτικά μετόχια στη Σάμο.
Π. Δ. Μιχαηλάρης, ερευνητής Κ.Ν.Ε./ Ε.Ι.Ε., ΄Αγιος Ιωάννης (Κολώνα): μετόχι της Μονής της Πάτμου στη Σάμο (16ος-19ος αι.)
Σοφία Λαΐου, μεταπτυχιακή φοιτήτρια, Οθωμανικά έγγραφα που αφορούν την ιστορία της Σάμου (1581 - 1648)
Παϊζη-Αποστολοπούλου Μάχη, ιστορικός-ερευνήτρια Κ.Ν.Ε./Ε.Ι.Ε., Εκκλησιαστικές πηγές για τη Σάμο του 16ου αιώνα.
Αποστολόπουλος Δημ., διευθυντής Ερευνών του ΕΙΕ, Ένας άγνωστος κτήτορας ενός διάσημου σαμιακού εγγράφου
Πιτσάκης Κων|νος, αναπληρωτής καθηγητής Δ.Π.Θ., Οι μεταβυζαντινοί "τρισεπίσκοποι" (με αφορμή την περίπωση του αρχιεπισκόπου Ανθίμου1648)
Πολυκανδριώτη Ράνια, φιλόλογος-ερευνήτρια Κ.Ν.Ε/ Ε.Ι.Ε., Αναφορές για τη Σάμο στα περιηγητικά κείμενα του 17ου αιώνα.
Παναγιωτόπουλος Βασίλης, ιστορικός, διευθυντής του Κ.Ν.Ε./ Ε.Ι.Ε., Η έννοια της "ερήμωσης" και το "κατώφλιον αντοχής" ενός νησιωτικού πληθυσμού. Μια δημογραφική προσέγγιση της ιστοριογραφικής παράδοσης για την ερήμωση της Σάμου.
Γιαννούλη Βασιλική, αρχαιολόγος, Τα ψηφιδωτά δάπεδα των παλαιοχριστιανικών βασιλικών στην αρχαία πόλη της Σάμου

Γ. Νεότεροι χρόνοι

α. Οικονομική ζωή

Κραββαρίτη Έλλη, ιστορικός, Μια υπόθεση φοροδιαφυγής στη Σάμο του 1825: οικονομικές πραγματικότητες, πολιτικές συγκρούσεις.
Χατζηϊωάννου Μαρία - Χριστίνα, ερευνήτρια Κ.Ν.Ε./Ε.Ι.Ε., Η διακυβέρνηση της Σάμου από τον Ιωάννη Κωλέττη.
Μέλιος Νίκος, οικονομολόγος Ιστορικού Αρχείου Ε.Τ.Ε., Όψεις της οικονομικής ζωής της Σάμου τον 19ο αι. (Στοιχεία για τους βασικούς κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, μέσα από τις βρετανικές προξενικές εκθέσεις)
Καλαφάτης Θανάσης, καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς, Τραπεζικές παρεμβάσεις και τοπική οικονομία (Σάμος 1880-1930).
Κροκίδης Δημήτρης, αρχιτέκτων-μηχανικός Ε.Μ.Π., Η παραδοσιακή βιομηχανία της βυρσοδεψίας στα Καρλοβάσια Σάμου
Βασίλενας Στρατής, πτυχιούχος Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Η κοινωνική και οικονομική ζωή της Σάμου μέσα από τις διαφημίσεις (1895 - 1899).

β. Πληθυσμός και μετακινήσεις

Κόμης Κώστας, λέκτωρ Ιστορίας Νεοτέρων Χρόνων Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Η σαμιακή διασπορά μετά το 1821
Μουτάφης Γιώργος, ιστορικός, Η παρουσία των Σαμίων στη Μικρά Ασία και Αίγυπτο κατά την Ηγεμονική περίοδο 1875-1912: Κίνητρα και καταστάσεις
Ιωάννου Τίνα, καθηγήτρια, Οι Σάμιοι στην ελληνική παροικία του Μόντρεαλ.

γ. Εξεγέρσεις, κρίσεις, παρεκκλίσεις

Βαφέας Νικόλαος, υποψήφιος διδάκτωρ Ιστορίας, Η εξέγερση του 1849-1850 στην Σάμο: Μιά τομή στην ιστορία της Ηγεμονίας.
Θρασυβούλου Δημήτρης, καθηγητής φιλόλογος, Αγροτική κρίση και κοινωνικοί μηχανισμοί. Η πείνα του 1854.
Λάνδρος Χρίστος, φιλόλογος - ΓΑΚ Σάμου, Η ληστοπειρατεία στη Σάμο περί τα μέσα του 19ου αιώνα
Σαρρηγιάννης Θεόδωρος, φιλόλογος, Η κρίση στη γεωργία της Σάμου το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, αφετηρία οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων.

γ. Πολιτισμική ζωή, νοοτροπίες

Σαλίμπα Ζιζή, ιστορικός Ιστορικού Αρχείου Ε.Τ.Ε., "Μόνη και έγκυος": Από τα έγγραφα του Πρωτοκλήτου Δικαστηρίου Ανατολικών Σποράδων
Picinnini Alberto, Laureato in Storia (Storico), Appendite il viaggio, l' esperienza e la ricerca
Ανδριώτης Νίκος, Ιστορικός, Η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος στη Σάμο τον 19ο αιώνα
Καλπαξής Θανάσης, καθηγητής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης, Σαμιακών αρχαιολογικών παραλειπόμενα.
Μαρκάτου Δώρα, δ.φ. ιστορικός Τέχνης, Τα δημόσια μνημεία στην Ελλάδα το 1930. Η περίπτωση της Σάμου και του Ηρακλείου
Φασουλάκης Στέριος, επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Βορειοανατολικό Αιγαίο: Οικονομικοκοινωνικές διαφορές και διαφορές νοοτροπιών και συμπεριφορών στα νησιά.

ε. Λαϊκός Πολιτισμός

Βαρβούνης Μανόλης Γ., λέκτωρ Λαογραφίας Δ.Π.Θ., Η λαογραφική έρευνα στην Σάμο και οι προοπτικές της (19ος- 20ός αι.)
Γρατσία Μαρία Σ, καθηγήτρια αγγλικής φιλολογίας, Η γλώσσα των δικαιοπρακτικών εγγράφων της Σάμου και το σημερινό σαμιακό ιδίωμα.
Ιωάννου - Γεωργάκη Τατιάνα, ιστορικός, Τα ονόματα και η εξέλιξή τους στην τουρκοκρατούμενη Σάμο μέσα από τα μοναστηριακά της αρχεία (17ος - 18ος αι.)
Προμπονάς Ιωάννης, επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Τα τοπωνύμια της Σάμου και η περί ερημώσεώς της θεωρία.
Zaykovsky Vitaly, τομέας ανθρωπιστικών σπουδών Πανεπιστημίου Αθηνών, ΄Ηθη και έθιμα του δωδεκαημέρου στη Σάμο και βαλκανομικρασιατική παράδοση.
Zaykovska Tatiana, φιλόλογος, εθνολόγος, Σαμιακό "σκλάβωμα" (τάμα) σε σχέση με άλλα λαογραφικά στοιχεία.
Αυδίκος Ευάγγελος Γρ., λέκτωρ Λαογραφίας, "Παπάς και Χατζής". Ευχές και κοινωνικές αξίες στην Σάμο.
Κορρέ - Ζωγράφου Κατερίνα, επίκουρος καθηγήτρια Λαογραφίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Τα ξενόφερτα κεραμικά της Σάμου (δεύτερο μισό 19ου αι. - αρχές 20ού).
Παλάζη Χρύσα, φιλόλογος, μεταπτυχιακή φοιτήτρια Α.Π.Θ., Σαμιακά παιδικά παιχνίδια. Επιτόπια έρευνα. Νοέμβριος 1994.
Χαρσούλη Άλκηστη, υποψήφια διδάκτωρ Δ.Π.Θ. - Βαρβούνης Μανόλης Γ., Όψεις των μετασχηματισμών στο παραδοσιακό πολιτισμικό σύστημα της Σάμου μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο (Η περίπτωση των Σαμίων της Θεσσαλονίκης).
Βερναδάκη Κων|να, μεταπτυχιακή φοιτήτρια - Μελισσά Φανή, μεταπτυχιακή φοιτήτρια - Μπόσκου Ευφρ.-Βαρβούνης Μανόλης, Το ερευνητικό πρόγραμμα "Τα παραμύθια στη Σάμο". Στόχοι - Μεθοδολογία - Συμπεράσματα.

στ. Θεσμοί και ιδεολογίες

Μαρινέσκου Φλορίν, επιστημονικός συνεργάτης Κ.Ν.Ε./Ε.Ι.Ε., Ο Ιωάννης Γκίκας ως κυβερνήτης της νήσου Σάμου.
Penelea - Filitti Georgeta, ερευνήτρια, A visit chez le prince de Samos.
Σεβαστάκης Αλέξης, ιστορικός, Διακοπή διπλωματικών - εμπορικών σχέσεων της Ηγεμονίας Σάμου και του ελληνικού βασιλείου.
Κατσικογιάννη Ελπίδα, φιλόλογος, Οι πολιτικές επιλογές των πληρεξουσίων από το 1880-1885 ως απόρροια της ιδεολογίας και της κοινωνικής τους καταγωγής
Σκορδύλης Κώστας, Πολιτικές ομάδες στη Σάμο στην περίοδο της Ηγεμονίας.
Χατζημιχάλη Αγγέλα, φιλόλογος, Αλήθεια, Ευνομία, Φως: Η φυσιογνωμία των πρώτων ιδιωτικών εφημερίδων της Ηγεμονίας.
Χατζηθεοδώρου Γεώργιος Ι., καθηγητής Μουσικής, Ένα ανέκδοτο έργο (Μικρό θεωρητικό της Βυζαντινής Μουσικής) του Γρηγορίου Κωνσταντά.
Παπαδάκη Λυδία, ιστορικός, Οι εκπαιδευτικές τάσεις στη Σάμο την περίοδο της Ηγεμονίας
Κουλούρη Χριστίνα, επίκουρος καθηγήτρια Ιστορίας Δ.Π.Θ., Η Σάμος στα σχολικά βιβλία της Ηγεμονίας.Σχέσεις εθνικής και τοπικής ταυτότητας.
Γιάννης Γιαννόπουλος, ιστορικός, Το μοντέλο ενός χωριού με αποδοτικές και περιθωριακές γαίες.

Συζήτηση στρογγυλής τράπεζας

"Προβληματισμοί, μεθοδολογία και πηγές για τις μελλοντικές έρευνες των επιστημών του ανθρώπου στο Αιγαίο".

Το συνέδριο περιλάμβανε επίσης:

Περιήγηση στο Ευπαλίνειο Ορυγμα και το Παλαιοντολογικό Μουσείο
Ρεσιτάλ πιάνου από τον Άρη Γαρουφαλή